Robert Capa. Foto: Gerda Taro, publiek domein
In 2013 diende ik bij het Letterenfonds een subsidieaanvraag in met deze titel. Ik wilde een roman schrijven naar aanleiding van een krantenartikel uit NRC van 2 februari 2008, waarin gesproken wordt over de vondst van de koffer van Capa. Robert Capa was het pseudoniem waaronder aanvankelijk drie jonge fotografen schuil gingen, André Friedman, Gerda Pohorylle en David Seymour. Gerda Taro overleed in de slag bij Brunete in juli 1937 en na de Burgeroorlog was het alleen Friedmann die zich achter die naam verschool. Capa vluchtte in 1939 naar Amerika, misschien omdat de grond hem als Joods-Hongaarse linkse fotograaf te heet onder de voeten werd.
Het artikel in de NRC, geschreven door Mars van Grunsven, ging over een flinke hoeveelheid negatieven die Capa in 1939 mee heeft gegeven aan een assistent. De koffer werd aan een kolonel of een diplomaat meegegeven die hem meesleepte naar Zuid-Amerika.
Na de oorlog was het bekend dat foto’s van de burgeroorlog van grote waarde konden zijn, zowel politiek als publicitair. Capa was een van de oprichters van Magnum fotografie, dus hij was prima op de hoogte hoe je foto’s van waarde kon voorzien. En toch heeft hij tot zijn dood in 1954 geen moeite gedaan die koffer op te sporen. Een nazaat van de diplomaat vond de koffer begin jaren 90 in Mexico-City op zolder, wist te achterhalen dat ze van Capa, Gerda Taro en Chim (David Seymour) waren en nam contact op met de Robert Capa Foundation in New York, die onder leiding van Capa’s broer Cornell stond. En beide partijen bezwoeren dat het niet om geld ging, maar ze hebben er 20 jaar over gedaan om die koffer van Mexico City naar NYC te brengen. Twin-tig jaar. Ja, wat speelt er dan? Dat triggerde me heel erg. Wie stond er op die foto’s? Welk geheim verhaal werd er verteld? Was er nog meer interesse van andere partijen? En is de koffer uiteindelijk wel compleet aangekomen in New York?
Ondertussen is de focus van de roman verlegd. Oorlogsfotografie is gebleven als thema, maar Capa's rol in de roman is gemarginaliseerd. De complete inhoud van de koffers is inmiddels uitgegeven in een mooie dubbeluitgave van de ICP. Hoewel, of het helemaal compleet is, weet je natuurlijk niet.